โครงการ Economic Development, Ecosystem Changes, and Emerging Infectious Diseases Risks Evaluation (ECOMORE) II

ภายใต้ความร่วมมือไตรภาคีไทย-ฝรั่งเศส

ภูมิหลัง

          กรมความร่วมมือฯ Agence Françoise de Développement (AFD) เห็นพ้องที่จะร่วมมือกันสนันสนุน กัมพูชา (โรคไข้เลือดออก) และ เมียนมา (leptospirosis หรือ ไข้เลือดออก) ดำเนินโครงการ Economic Development, Ecosystem Changes, and Emerging Infectious Diseases Risks Evaluation (ECOMORE) II ภายใต้ความร่วมมือไตรภาคีไทย-ฝรั่งเศส

วัตถุประสงค์โครงการ :            ศึกษาถึงผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่มีผลต่อการเกิด/การระบาดของโรคบางชนิด อาทิ โรคติดเชื้อที่มากับน้ำ โรคที่มีแมลงเป็นพาหะ รวมทั้งสร้างเครือข่ายความร่วมมือและถ่ายทอดองค์ความรู้ภายในเครือข่าย และภูมิภาคอาเซียน

ระยะเวลาในการดำเนินการ :      ๓ ปี (๒๕๖๑-๒๕๖๔)

กิจกรรม:                            ๑. กัมพูชา : การบูรณาการด้านการควบคุมโรคติดต่อนำโดยแมลงในโรงเรียน เพื่อบรรเทาการแพร่ระบาดและลดความแออัดของผู้ใช้บริการโรง                                                       พยาบาลในช่วงฤดูระบาดของไข้เลือดออก                           

พื้นที่เป้าหมาย :                     กัมพูชา

Funding Agency:                  ๑. Agence Françoise de Développement

                                                ๒. กรมความร่วมมือระหว่างประเทศ                                     

งบประมาณ                         ๑๖๙,๔๗๐

หน่วยดำเนินงานฝ่ายไทย :        ๑. กัมพูชา (ไข้เลือดออก) : ภาควิชากีฏวิทยา คณะเกษตร มก.                                             

หน่วยดำเนินงานฝ่ายฝรั่งเศสฯ:    Agence Françoise de Développement

สถานะ                              กรมฯ – AFD – มหาวิทยาลับเกษตรศาสตร์ ได้ส่งผู้เชี่ยวชาญจำนวน ๔ ราย ประกอบด้วย ศ. ธีรภาพ  เจริญวิริยะภาพ นางสาวรุ่งอรุณ  ทิศกระโทก นายจิโรจ  นระรักษ์ และ นายมานพ  แซ่อึ๊ง เดินทางไปจัดการฝึกอบรม “Mosquito Taxanomy” ให้แก่นักกีฏวิทยาของ กัมพูชา ณ กรุงพนมเปญ ประเทศกัมพูชา ระหว่างวันที่ ๒๗ – ๒๙ สิงหาคม ๖๒ โดยกรมฯ เป็นผู้ดำเนินการจัดซื้อวัสดุอุปกรณ์ประกอบการฝึกอบรม

                                                                                                                                                                                                  E: AFD_ECOMORE

2 Updated Oct 62

สำนักงานเพื่อการพัฒนาแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส

(Agence Française de Développement)

๑. ภูมิหลัง

สำนักงานเพื่อการพัฒนาแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส  (Agence Française  de  Développement: AFD) ก่อตั้งในปี ๒๔๘๔ (๑๙๔๑) ในช่วงสงครามโลกครั้งที่  ๒  โดยนายพล De Gaulle เพื่อเป็นหน่วยงานส่งเสริมการพัฒนาระหว่างฝรั่งเศสกับประเทศต่างๆ ปัจจุบันนอกเหนือจากการให้ความร่วมมือเพื่อการพัฒนาแล้ว AFD ยังทำหน้าที่เป็นสถาบันการเงินซึ่งให้เงินช่วยเหลือเพื่อการพัฒนาอย่างเป็นทางการ (ODA) โดยเฉพาะการสนับสนุนทางการเงินในรูปของเงินกู้ (loans และ guarantees) และเงินอุดหนุน (subsidies) โดยขึ้นอยู่กับสถานภาพของประเทศผู้รับ ทั้งนี้ นโยบายของ AFD ถูกกำหนดโดยรัฐบาลฝรั่งเศสในรูปของคณะกรรมการซึ่งเป็นผู้แทนจากหลายหน่วยงาน รวมทั้ง กต. และ ก.การคลัง

 AFD มีความร่วมมือกับประเทศต่างๆ กว่า ๗๐ ประเทศทั่วโลก มีสำนักงานกว่า ๕๐ แห่ง โดยในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขงมีในเวียดนาม ลาว กัมพูชา และไทย (จัดตั้งเมื่อวันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๙) ทั้งนี้ นโยบายความร่วมมือกับประเทศในแต่ละภูมิภาคจะแตกต่างกัน ดังนี้ (๑) แอฟริกา เน้นการต่อสู้กับความยากจน (๒) ภูมิภาคตะวันออกกลาง เน้นการพัฒนาและการเติบโตของเศรศฐกิจ (๓) ภูมิภาคเอเชียและลาตินอเมริกา เน้นการเติบโต/การพัฒนาแบบรอบด้านและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม (การพัฒนาแหล่งน้ำ การคมนาคม พลังงานและพลังงานทดแทน)

AFD เปิดดำเนินการในประเทศไทยเมื่อเดือนตุลาคม ๒๕๔๗  (๒๐๐๔) รับผิดชอบความร่วมมือกับไทย และเมียนมา แต่ปัจจุบันภารกิจครอบคลุมลาว และในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ด้วย อาทิ อินโดฯ  ฟิลิปปินส์ เวียดนาม และกัมพูชา) และยังทำหน้าที่เป็นตัวแทน PROPARCO (สำนักงานสาขาของ AFD ทำหน้าที่ดูแลจัดหาสินเชื่อให้กับภาคเอกชน) ประจำภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พร้อมทั้งสนับสนุนการดำเนินงานของสำนักงาน AFD อื่นๆ ทั้งนี้ PROPARCO เข้ามาดำเนินงานในประเทศไทย เวียดนาม กัมพูชา ลาว และอินโดฯ ใน ๓ ภาคส่วน คือ การธนาคาร อุตสาหกรรม/การบริการ และสาธารณูปโภค โดยให้การสนับสนุนในรูปแบบ

                    (๑) เงินกู้ไม่ด้อยสิทธิ์ และ/หรือเงินกู้ด้อยสิทธิ์ในสกุลเงินดอลล่าร์สหรัฐ (US) และเงินยูโร (EUR) จำนวน ๓ – ๓๐ ล้านยูโร ผ่านทางเงินกู้บริษัทและโครงการ โดยมีกำหนดระยะเวลาตั้งแต่ ๓ – ๑๗ ปี

(๒) ทุนเรือนหุ้นในจำนวนตั้งแต่ ๒ – ๑๐ ล้านยูโร มีอัตราผลตอบแทนการลงทุน (IRR) ขั้นต่ำ

๑๕% และมีเป้าหมายในการคืนทุนภายใน ๕ – ๗ ปี

(๓) การค้ำประกันเงินกู้ (ในสกุลเงินท้องถิ่น) อย่างไรก็ตาม การให้เงินกู้ของ PROPARCO จะไม่ได้

ให้แก่บริษัทที่มีหุ้นส่วนสัญชาติฝรั่งเศสเท่านั้น และจะไม่เรียกร้องให้มีการประกันคุ้มครองในกรณีที่กิจการนั้นๆ ถูกรัฐบาลเข้ามาจัดการในภายหลัง

๒. นโยบาย

• AFD จะให้ความช่วยเหลือแบบให้เปล่า/ความร่วมมือทางวิชาการแก่ประเทศที่มีระดับการพัฒนาต่ำ อาทิ กลุ่ม ปท. CLV และภูมิภาค Sub–Saharan Africa (French Priority Zone of Solidarity: PZS) โดยมีเป้าหมายหลักคือ การแก้ไขปัญหาความยากจน  สำหรับประเทศที่มีระดับการพัฒนาปานกลาง เช่น ไทย จีน ตุรกี จะเน้นการสร้างหุ้นส่วนความร่วมมือเพื่อดำเนินงานในด้านที่ทั้งสองประเทศมีความสนใจร่วมกัน โดยอาจอยู่ในรูปของโครงการเงินกู้แบบผ่อนปรน (soft loan)

          • กลุ่ม Priority Solidarity Zone (CLV และ อฟก. ส่วนใหญ่) จะเน้นการดำเนินงานด้านสาธารณสุขศึกษา อาชีวศึกษา การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและเขตตัวเมือง การพัฒนาภาคเอกชน (ดำเนินการผ่าน PROPARCO ซึ่งเป็น subsidiary ของ AFD) สิ่งแวดล้อม และการพัฒนาชนบท

                • นโยบายขยายความร่วมมือไปยังภูมิภาคเอเชีย โดย AFD/ปทท. จะเป็นศูนย์กลางการดำเนินงานในภูมิภาค (ดูแลการบริหารงานในแถบเอเชียตะวันออก และมหาสมุทรอินเดีย) รวมทั้งเป็นกลไกในการดำเนินงานความร่วมมือไตรภาคี ตลอดจนการดำเนินนโยบายด้านพลังงาน และความหลากหลายทางชีวภาพ

               • ให้ความสำคัญต่อการเสริมสร้างศักยภาพในการรับมือกับปัญหา global public goods (สิ่งแวดล้อม) และบทบาทของภาคธุรกิจในการดำเนินงานความร่วมมือเพื่อการพัฒนาเพื่อเพิ่ม impact ของกิจกรรมความร่วมมือ

๓. ยุทธศาสตร์ AFD ประจำประเทศไทย

          ๓.๑ สิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการใช้พลังงานอย่างคุ้มค่า และการรักษาความหลากหลายทางชีวภาพ

          ๓.๒ ความร่วมมือเพื่อให้ความช่วยเหลือทางวิชาการแก่ประเทศที่สามในภูมิภาคเอเชีย และในแอฟริกา

๔. บทบาทรูปแบบการให้ความร่วมมือ

          AFD จะให้ความร่วมมือในรูปของเงินกู้ และความร่วมมือทางวิชาการ   ซึ่งการให้ความช่วยเหลือทางการเงินจะขึ้นอยู่กับประเภทของโครงการความร่วมมือ และสถานะของประเทศผู้รับ เช่น AFD ให้เงินอุดหนุน (subsidies) แก่รัฐบาลลาว และกัมพูชา ในขณะที่ให้เงินกู้ (concessional  loans) แก่เวียดนาม และจีน รวมถึงการให้ความช่วยเหลือแก่ภาคเอกชนไทย

๕. การดำเนินงานในอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง

          ๕.๑ ให้ความช่วยเหลือและกำหนดยุทธศาสตร์ในการดำเนินโครงการความร่วมมือทวิภาคีที่สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมของประเทศผู้รับ รวมทั้งกำหนดยุทธศาสตร์ความร่วมมือระดับภูมิภาค ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อประเทศที่เกี่ยวข้อง เช่น โครงสร้างพื้นฐานด้านการคมนาคม และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติในลุ่มน้ำโขงโดยร่วมมือกับ Asian Development Bank (ADB)

          ๕.๒ โครงการความร่วมมือในลาว กัมพูชา และเวียดนามจะให้ความสำคัญต่อการแก้ไขปัญหาความยากจนเป็นหลัก และที่ผ่านมาจะเน้นการดำเนินงานด้านแหล่งน้ำ โดยในเขตชนบทได้ดำเนินโครงการเกี่ยวกับการชลประทานเพื่อเพิ่มผลิตผลทางการเกษตร และสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกร และในเขตตัวเมืองดำเนินงานด้านการจัดการน้ำ โดยเฉพาะในกลุ่มประชากรที่มีความยากจนที่สุด

๖. หุ้นส่วนความร่วมมือ

โครงการส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปโครงการร่วม (joint financing/partnership agreements) กับแหล่งความร่วมมือต่างๆ อาทิ European Investment Bank, Asian Development Bank,Kreditanstalt für Wiederaufbau: KfW (Reconstruction Credit Institute) และ European Commission นอกจากนั้น ยังให้ความสำคัญต่อการสร้างหุ้นส่วนความร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐ สถาบันการเงิน ภาคเอกชน และภาคประชาสังคมด้วย

๗. แหล่งงบประมาณ

          ๗.๑ ส่วนใหญ่เป็นการระดมทุนจากตลาดทุน/ตลาดเงิน ภายใต้การกำกับทางการเงินของ Monetary and Financial French Code

          ๗.๒ AFD มีมูลค่าความร่วมมือทั้ง grant และ loans จำนวนกว่า ๑ พันล้านยูโร/ปี โดยมีรายได้บางส่วนมาจากการออกพันธบัตร (bond issues) กว่า ๕๐๐ ล้านยูโร

๘. ภาพรวมความร่วมมือกับไทย (ปี ๒๕๕๙/๒๕๖๐)

          ๑. การพัฒนาเมืองที่ยั่งยืน:  จัด workshop ร่วมกับ สนง. บริหารหนี้สาธารณะ (สบน.) เพื่อแลกเปลี่ยนองค์ความรู้/ความเชี่ยวชาญด้านการขนส่งมวลชน ระหว่าง ฝศ. กับไทย

          ๒. พลังงาน: สนับสนุนเงินกู้ให้ ธ. กสิกรไทย นำไปปล่อยกู้แก่ภาคธุรกิจพลังงานทดแทน

          ๓. Water and Sanitation: แลกเปลี่ยนความเชี่ยวชาญกับการประปาส่วนภูมิภาค (กปภ.) บริษัทจัดการและพัฒนาทรัพยากรน้ำภาคตะวันออก จก. หรือ EASTWATER (บริษัทในเครือของ กปภ. รับผิดชอบการพัฒนา/จัดการระบบท่อส่งน้ำดิบสายหลัก เพื่อจำหน่ายน้ำดิบเพียงหน่วยงานเดียวใน พ.ท ชายฝั่งทะเลตะวันออกของไทย)

          ๔. ประมง:  การศึกษาความเป็นไปได้ในการร่วมมือกับกรมประมง และองค์การสะพานปลา เกี่ยวกับ การพัฒนาประสิทธิภาพของเรือสำรวจและวิจัยทางทะเล (เรือเดินสมุทรขนาดใหญ่)

ความเป็นมา/พัฒนาการความร่วมมือ

          ๑. MOU จัดตั้ง สนง. AFD/ปทท. เมื่อวันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๙ ซึ่งส่วนหนึ่งของ MOU ระบุว่า AFD จะสนับสนุนกิจกรรมต่างๆ ใน ปทท. และภูมิภาคในสาขาที่ทั้งสองฝ่ายสนใจในกรอบความร่วมมือไตรภาคี เพื่อช่วยเหลืออาเซียน อาทิ ลาว และกัมพูชา รวมทั้งภูมิภาค อฟก.

          ๒.   กรมฯ อำนวยความสะดวกเกี่ยวกับสิทธิพิเศษต่าง ๆ ให้แก่ชาวต่างชาติที่เข้ามาประจำการ/ปฏิบัติงานที่ AFD/ปทท. ตาม MOU ข้างต้น

          ๓.  เมื่อปี ๒๐๐๗ (๕๐) กรมฯ สนับสนุน งปม. ให้ ผชช. การรถไฟฯ เพื่อไปศึกษาความเป็นได้ในการสร้างทางรถไฟเส้นทางท่านาแล้ง–เวียงจันทน์ (Feasibility Study on Thanalaeng–Vientiane Railway Link)

          ๔. ปี ๒๕๕๖ กรมฯ และ AFD ร่วมกันรับผิดชอบค่าใช้จ่ายให้แก่ ผชช. กรมประมง (๓ คน/ต่างสาขา) ไปให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการป้องกัน/แก้ไขโรคจุดขาวในกุ้ง (Prevention  and  Rehabilitation  of  White Spot Disease in Shrimp for Mozambique) แก่ ก.ประมง โมซัมบิก  ต่อมา  ในปี ๒๕๕๗ ก. ประมง โมซัมบิก เสนอคำขอมาศึกษาดูงานด้านการเพาะเลี้ยงกุ้งที่ไทย แต่ไม่ได้ดำเนินการจัดให้ เนื่องจากเกรงเรื่องความปลอดภัยด้านสาธารณสุข เพราะช่วงดังกล่าวมีการระบาดของไวรัสอีโบลาในภูมิภาค อฟก.

          ๕. โครงการที่ AFD เสนอกรมฯ พิจารณาร่วมมือด้วยในกรอบไตรภาคี 

                • Agro–ecology and Conservation Agriculture (CA):  พัฒนาศักยภาพบุคลากรภาครัฐในระดับนโยบาย/ปฏิบัติ อาจารย์มหาวิทยาลัย และเกษตรกรของลาว กพช. มม. และ วน. ระยะเวลาดำเนินงาน ๓ ปี มี มก. (วิทยาเขต สกลนคร) และ CIRAD เป็นหน่วยงานดำเนินโครงการฯ ซึ่ง AFD ได้เสนอร่างข้อเสนอโครงการฯ รวมทั้งรายละเอียดงบประมาณสำหรับดำเนินงานตลอดระยะเวลา ๓ ปี (กรมฯ AFD CIRAD และ มก. ได้ร่วมกันจัดทำ) ให้ AFD/สนญ. พิจารณา โดย สนญ. เสนอให้นำโครงการ CA ไปเป็นส่วนหนึ่งของ ACTAE: Towards a regional agroecology transition in Great Mekong Sub–region countries ซึ่งเป็น regional project ที่ AFD/สนญ. ได้อนุมัติงบประมาณสำหรับดำเนินงานแล้ว

               • Economic Development, Ecosystem Changes, and Emerging Infectious Diseases  Risks Evaluation (ECOMORE) Phase II เพื่อให้ความช่วยเหลือแก่ ลาว กพช. วน. มม. และ ฟลป. โดยในเบื้องต้นจะให้ความช่วยเหลือแก่ กพช. (ไข้เลือดออก) และ มม. (โรค Leptospirosis) ตามเอกสารแนบท้าย

               • Geographical Indication (GI) สนับสนุนทางวิชาการแก่เมียนมาในการพัฒนา/ส่งเสริมผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรที่มีศักยภาพ/เหมาะสม เพื่อขึ้นทะเบียนสินค้า GI อาทิ ชา กาแฟ ข้าว มะม่วง ทาน าคา ถั่ว และพริกขี้หนู โดยอาจมี FAO ร่วมเป็น counterpart ด้วย

          ๖. เมื่อวันที่ ๒ กันยายน ๖๒ ได้มีการลงนามในบันทึกความร่วมมือ (Memorandum of Cooperation) ระหว่าง กรมความร่วมมือระหว่างประเทศ (TICA) และ Agence Française de Développement (AFD) ประจำประเทศไทย เพื่อแสดงถึงเจตนารมณ์ในการส่งเสริมความร่วมมือเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนต่อไป 

      E: AFD

                                                                                                                                อัพเดท Oct 62